De naam “Halloween” is afgeleid van Hallow-e’en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen, 1 november. In de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was dan binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische Nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun, dat ook het Ierse woord is geworden voor de maand november).
Samhain was ook nog om een andere reden zeer bijzonder. Op het eiland Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd, die geloofden dat op die dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terugkwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar. De geesten die uit dode mensen op zouden rijzen, werden aangetrokken door voedsel voor hen neer te leggen voor de deuren. Om echter de boze geesten af te weren droegen de Kelten maskers. Toen de Romeinen Groot-Brittannië binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen en ook het eren van de doden.
In de 9e eeuw stak een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengde zich met het halloweenfeest. Op Allerzielen (2 november) gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden om zielencake (brood met krenten). Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn bevrijding uit de tijdelijke straffen van het vagevuur te versnellen en zodoende zijn opname in de hemel te bespoedigen. De trick-or-treattocht vindt wellicht daar zijn oorsprong.
In Nederland en België wordt tegenwoordig steeds meer aandacht besteed aan het halloweenfeest/allerheiligenavond. Dit gebeurt meestal in de vorm van langs de deuren gaan en snoep ophalen, halloweenfeesten en het versieren van huizen. Veel lagere scholen organiseren een trick-or-treat-tocht.
In sommige delen van Nederland en België is rond deze tijd het (van oorsprong rooms-katholieke) sint-maartensfeest, waar kinderen met lampionnen en met speciale sint-maartensliedjes de deuren langs gaan om snoep op te halen, populairder onder jongeren (van alle gezindten). In België en Nederland wordt Halloween ook gevierd in pretparken.
Uit onderzoek in 2018 bleek dat inmiddels meer dan de helft van de Nederlandse bevolking Halloween vierde. Halloween bleek het minder goed te doen in de provincies Groningen, Drenthe, Zeeland en Utrecht, waar het sint-maartensfeest belangrijker was, dan in de rest van Nederland.
Iedereen dus een Happy Halloween.
