Voor een liefhebber van aan 40-45 gerelateerde boeken is de periode rondom 4 en 5 mei altijd een periode waarin elk jaar nieuwe boeken verschijnen, een dure tijd. Ik kan het dan niet laten om weer de nodige nieuwe boeken aan te schaffen. Maar ook op tv zijn er de nodige documentaires, films en nu dus weer een serie. De Joodse Raad.
Uiteraard had ik wel eens gehoord van deze raad maar er nooit een boek over gelezen. Maar sinds zondagavond zit ik dus geboeid voor de tv om dit misschien wel heftigste verhaal rondom de joodse gemeenschap in Amsterdam tot mij te nemen.
De Joodsche Raad voor Amsterdam was een op initiatief van de Duitse bezetter in februari 1941 in het leven geroepen Joodseorganisatie die de Joodse gemeenschap in Amsterdam moest besturen. Deze raad kreeg na een half jaar de bevoegdheid over geheel Nederland. Via de Joodse Raad gaf de bezetter bevelen aan de Joodse gemeenschap en haar leiders, zodat de instantie tot een doorgeefluik van de anti-Joodse maatregelen werd. In september 1943 werd de leiding van de Joodse Raad naar het doorgangskamp Westerbork afgevoerd en hield de raad dus de facto op te bestaan.
Na de gebeurtenissen van begin februari 1941 eiste Hans Böhmcker, beauftragte, de oprichting van een Joodse Raad als verantwoordelijke vertegenwoordiging voor alle Amsterdamse Joden. De Joodse aanwezigen werd bevolen zo’n Joodse Raad te vormen. Abraham Asscher zegde toe dat hij samen met prof. David Cohen de Raad zou samenstellen. Böhmcker deelde Asscher mee dat de Joodse Raad verantwoordelijk zou zijn voor rust en orde in de Jodenbuurt en de Joden in Amsterdam tot inlevering van hun wapens moest oproepen. Deed de Raad dit niet, dan zou Böhmcker een politionele huiszoeking in de Jodenbuurt bevelen met bestraffing van onbevoegde wapenbezitters. De vervolging van Joden werd voor de nazi’s vergemakkelijkt indien de Joden via de Joodse Raad hun wapens zouden inleveren. Het vermoeden bestaat dat Asscher de plannen van de Duitsers in aanvang niet heeft doorzien. Asscher verklaarde later dat hij Böhmcker een correcte man vond.
Deze serie zal wellicht duidelijk maken of de Joodse Raad heeft meegewerkt aan de deportatie van duizenden Joodse mannen, vrouwen, gezinnen naar Westerbork. De deportatie van de Joden in Nederland voltrok zich dus tussen juli 1942 en september 1943. In die periode werden door middel van oproepen, ophalen uit de huizen, ontruiming van de werkkampen voor Joodse mannen in Nederland en bij grote en kleine razzia’s de Joden door de Duitse politie, met medewerking van de Nederlandse politie of door pro-Duitse eenheden bestaande uit NSB’ers en Nederlandse SS’ers, van huis gehaald. Ook daarna werden nog vele ondergedoken Joden opgepakt, meestal doordat ze werden verraden.
Voor mij is dit weer een belangrijk stuk geschiedenis die ik met verbijstering zit te kijken. Abraham Asscher was de overgrootvader van Pvda’er Lodewijk Asscher.
